Het Barnum-effect

“Volgens mij ben jij iemand die graag aardig gevonden wil worden en het fijn vindt om bewonderd te worden, maar daarnaast ook wel kritisch kunt zijn op jezelf. Je lijkt me ook iemand die extravert is, vriendelijk, open en warm.”

Klopt dat een beetje voor jou? Voor Winston Post in ieder geval wel. Dat zag hij niet aankomen, even een interviewtje doen voor een tv-item van Altijd Jong en vervolgens volledig doorgezaagd worden door een psycholoog. No worries, íedereen kan zich vinden in bovenstaande beschrijving. En dat is wat we binnen de Sociale Psychologie “het Barnum-effect” noemen. Dit is de neiging van mensen om zich zichzelf te herkennen in vage algemene statements, zonder te beseffen dat deze beschrijvingen net zo goed van toepassing zijn op andere mensen (Vonk, 2009). We willen zo graag geloven dat we uniek zijn, dat we voor het gemak even vergeten dat er niets uniek aan deze persoonsbeschrijving is.

Persoonlijkheidsonderzoek

Het Barnum-effect - Uitzending RTL Altijd Jong - NTI Bertram Forer vond dit effect toen hij in 1948 een grote groep mensen een persoonlijkheidstest liet doen, en ze daarna allemaal dezelfde uitslag liet lezen (een deel van mijn beschrijving van Winston komt letterlijk uit de persoonlijkheidsbeschrijving van Forer). Hij vroeg hen individueel om op een schaal van 0 (helemaal niet) tot 5 (zeer sterk) aan te geven in hoeverre de beschrijving op hen van toepassing was. Iedereen scoorde hoog en herkende zichzelf dus in grote mate in de algemene beschrijving. De gemiddelde score was 4,26 (Forer, 1949) en ook in vele latere onderzoeken kwam dit effect steeds terug (Vonk, 2009).

Volg ons op Instagram

@nti_opleidingen

Klik hier

There’s a sucker born every minute

De naam Barnum-effect ontstond door de overeenkomst met circusdirecteur P.T. Barnum, die met een rariteitenkabinet over de wereld reisde en zelf zei gedachten te kunnen lezen. Je kent hem misschien ook van de quote “There’s a sucker born every minute”, waarmee hij aangaf dat mensen heel gemakkelijk voor de gek gehouden kunnen worden.

Je lijkt me iemand die…

Het mag duidelijk zijn dat je met een Barnum-uitspraak veel invloed kunt uitoefenen. Door dit effect te gebruiken op je gesprekspartner, laat je de ander snel geloven dat je een bijzonder inzicht in hem of haar hebt. Gevolg: mensen hangen aan je lippen en geloven alles wat je daarna zegt. “Leuk”, denk je nu, “dat ga ik doen bij mijn irritante baas of schoonvader die altijd in discussie gaat”. Veel succes, heel moeilijk is het niet. Maar let wel even op: hoe vaak ben jij zelf al zo voor de gek gehouden? Don’t forget, there’s a sucker born every minute and you might be one of them.

I am awesome

Oke, nog even een opdracht ter afsluiting. Doe je ogen drie keer dicht en weer open. Blaas eerst in je rechterhandpalm, dan in je linker. Raak je toetsenbord vier keer aan op alle hoeken. Zing de zin “I am awesome” een keer met je laagste stem en daarna een keer met je hoogste stem. Gedaan? Ik heb even naar je gekeken en ik denk dat ik wel een beeld van je heb. Je hebt een aanzienlijk ongebruikt talent waar je geen gebruik van maakt. Ik voorspel een grote toekomst voor je. Je gaat de wereld een groot cadeau geven door jezelf te zijn. Vanaf vandaag wordt alles anders!