Structuur: de opbouw van een tekst

Een goede tekst vormt één geheel, het is een lopend verhaal. Een goede opbouw en logische structuur zorgen ervoor dat een lezer de draad niet kwijtraakt. Bovendien is structuur voor uzelf hard nodig: het voorkomt dat u tijdens het schrijven van de hak op de tak springt en dat u zelf onderweg de draad kwijt bent.

Een zakelijke tekst, zoals een nieuwsverslag, artikel of brief heeft vaak een vaste indeling, namelijk:

• inleiding (of lead)
• middenstuk (of kern)
• slot (of punchline, conclusie, samenvatting).

Elk deel heeft een specifieke functie. Het middenstuk bestaat meestal uit verschillende alinea’s, inleiding en slot vaak uit één, heel soms twee alinea’s.

Inleiding

De inleiding of lead van een artikel is pakkend als u begint met een sprekend voorbeeld of anekdote. Zo betrekt u de lezer al snel bij het onderwerp. Dit onderwerp krijgt in de inleiding ook zijn introductie. Soms wordt er een vraagstelling neergelegd. In de inleiding kunnen ook de deelonderwerpen van het artikel aan bod komen.

Middenstuk

In het middenstuk van een artikel verwerkt u de hoofdgedachte, de daadwerkelijk inhoud van uw artikel. Elk deelonderwerp krijgt zijn eigen alinea. alinea de aankondiging van het deelonderwerp. Tussen de alinea’s zit standaard een witregel.

Slot

In het slot van uw artikel geeft u een samenvatting of conclusie over het onderwerp. Ook is het mogelijk om een bepaalde aanbeveling te doen, een oproep of een aanzet tot actie.

Rode draad in een tekst

U kunt het bijna fysiek voor u zien: de rode draad die naadloos de inleiding, het middenstuk en het slot aan elkaar verbindt, als het garen dat de boord, voor- en achterpand en mouwen van een trui aan elkaar maakt. De rode draad in een tekst is een element dat telkens terugkeert en dat alle elementen binnen een tekst met elkaar verbindt. Een rode draad zorgt voor een logische structuur én is een herkenbaar element voor de lezer. U vindt deze in zowel inleiding, middenstuk als slot terug.

Zie bijvoorbeeld deze inleidende alinea en de slotalinea van een artikel over wat u moet regelen als u gaat samenwonen. Hierin wordt een voorbeeld uit de lead in het slot nogmaals aangehaald.

Slim samenwonen
Love is in the air … Dolgelukkig hebben jullie samen jullie eerste huis gekocht en geheel naar smaak ingericht. Als laatste nog het naambordje op de deur schroeven en dan is het alleen nog maar genieten. Maar vergeet vooral niet om de zaken rondom het samenwonen goed te regelen! Zo gaan jullie er financieel en juridisch niet op achteruit.

…

Samenlevingscontract, testament, pensioen, fiscaal partnerschap: door al deze punten samen door te nemen, komen jullie niet voor verrassingen te staan. Het laatste wat je wilt, is om na zes maanden de schroefmachine ter hand nemen om het naambordje van de deur te schroeven.

Tekst rond maken

Een slot leent zich er ook goed voor om een tekst ‘rond’ te maken. In de inleiding hebt u een onderwerp, voorbeeld of anekdote aangehaald. Deze laat u in het slot nogmaals terugkomen of u refereert eraan. Wanneer kiest u er nu voor om een verhaal rond te maken? Met name om te zorgen dat de inhoud de lezer bijblijft, ook als de lezer het verhaal, de krant etc. heeft weggelegd. Zie het als een echte uitsmijter van het verhaal.

Voorbeelden van tekststructuren

De inleiding, het middenstuk en het slot hebben alle drie hun eigen functie. Afhankelijk van de tekststructuur kunnen deze drie delen wel anders worden ingevuld. Enkele voorbeelden van tekststructuren:

Tekststructuur verleden/heden/toekomst

• Inleiding: geeft een introductie op het onderwerp.
• Middenstuk: schetst de situatie van vroeger en van nu.
• Slot: geeft een vooruitblik op de toekomst.

Tekststructuur argumentatie

• Inleiding: toont het standpunt.
• Middenstuk: geeft de argumenten voor uw standpunt en weerlegt de tegenargu- menten.
• Slot: geeft een herhaling van het standpunt.

Tekststructuur probleem/oplossing

• Inleiding: schetst het probleem.
• Middenstuk: geeft een overzicht van de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplos- singen.
• Slot: presenteert de beste oplossing.

Alinea’s: de bouwstenen van een tekst

Niet woorden of zinnen, maar alinea’s zijn de bouwstenen van uw tekst. Meestal bestaat een alinea uit enkele samenhangende zinnen met vaak één kernzin en zinnen die de aanloop daarop zijn. Dit wordt ook wel de piramidealinea genoemd. Staat de belang- rijkste informatie in de laatste zin? Dan spreekt men over een trechteralinea.

Hapklare brokken

Zie alinea’s als hapklare brokken die u uw lezer voorschotelt. Ze kunnen de tekst zo in delen en eenvoudig tot zich nemen.

Voor de lezer van uw tekst is het prettig als de alinea’s in evenwicht zijn. Dit houdt in dat alle alinea’s ongeveer even lang zijn en gelijkwaardig zijn opgebouwd. Meestal ligt de lengte van een alinea tussen de vier en acht zinnen. Wilt u ergens de nadruk op leggen? Dan kunt u bijvoorbeeld wel kiezen voor een alinea van één zin. Columnisten gebruiken deze stijl vaak.

Alinea’s moeten logisch op elkaar aansluiten en samenhangen. Een handigheidje hierbij is: geef elke alinea een functie. Denk aan:

• de alinea waarin het onderwerp wordt geïntroduceerd
• de alinea waarin de oorzaak wordt benoemd
• de alinea met een tegenstelling
• de voorbeeldalinea.

Daarnaast geven signaalwoorden een aanwijzing voor de logica in een tekst.

Koppen boven alinea’s

Om structuur aan te brengen in het middenstuk en aan te geven waar een alinea over gaat, zijn tussenkopjes belangrijk. Een tussenkopje geeft een korte samenvatting (informatief) of een teaser (wervend) over de desbetreffende alinea. Tussenkopjes zijn erg handig als een lezer de tekst scannend leest. Zo ziet hij in één oogopslag waar een alinea over gaat.

Tussenkopjes mogen zonder lidwoorden worden geschreven en ze hebben geen punt aan het einde (het is geen volledige zin).

Studieplanning

De opleiding Allround copywriter strekt zich uit over een periode van 10 maanden. Gedurende jouw opleiding kan je steunen op een studieplanning. Hieronder vind je een voorbeeldplanning, gemaakt voor de module Copywriting - Basis. Wil je liever een ander studieschema volgen? Dat kan! Je kan deze planning natuurlijk anders indelen indien je minder tijd hebt om te studeren. Wil je een vak sneller afronden? Dat kan natuurlijk ook. Je hebt zelf de regie in handen!

Heb je nog vragen? Of twijfel je over jouw opleiding?

Neem gerust contact met ons! Onze adviseurs staan voor je klaar!

Persoonlijk studieadvies    Start een chat